Patientenrechten

Consuwijzer | Met handige aanwijzingen en tips Consuwijzer
NFK Zorgverklaring | als je het zelf voor het zeggen wilt hebben NFK
NFK | Europese richtlijn; de zorg over de grens NFK bericht
ARBO | ARBO  informatie  ARBO

De rechten van de patiënt

Dat er nagedacht wordt over de rechten van de patienten, blijkt uit de onderstaande bijdrage, De Vlaamse liga geeft hier een prachtig voorbeeld van hoe het zou moeten zijn. SDK steunt deze rechten dan ook van harte!

Charter van de psychosociale rechten van de (ex-)kankerpatiënt. (België)
Mensen uit de gezondheidszorg, werkgevers, verzekeringsmaatschappijen en het grote publiek te wijzen op de psychosociale noden van mensen met kanker. Met dit charter wil de VLK het debat stimuleren over een betere realisatie van deze rechten. Op die manier hoopt ze dat de rechten in wetteksten gerealiseerd zullen worden.

Inleiding

1. Waarom een charter specifiek voor mensen met kanker en mensen die genezen zijn van kanker?
2. Waarom een charter specifiek over de psychosociale rechten van de kankerpatiënt?

Elke (ex-)kankerpatiënt heeft recht op

1. gelijke behandeling en voorzieningen (non-discriminatierecht)
2. psychosociale zorg op maat
3. continue psychosociale zorg
4. informatie
5. sociaal welzijn
6. palliatieve zorg
7. waardig sterven
8. klachtenbemiddeling

1. Het recht op gelijke behandeling en voorzieningen (non-discriminatierecht)

1.1. Alle rechten zoals voorzien in de wetgeving moeten onverkort ook voor kankerpatiënten gelden. Elke kankerpatiënt heeft recht op dezelfde voorzieningen als een andere patiënt. Kankerpatiënten werden en worden nog te vaak gestigmatiseerd en gediscrimineerd in vergelijking met andere patiënten.

1.2. Elke kankerpatiënt heeft recht op kwaliteitsvolle psychosociale zorg, ongeacht zijn geslacht, ras, inkomen, taal, cultuur, religieuze of filosofische overtuiging, leeftijd, seksuele geaardheid, levensstijl, of mate van validiteit.

2. Het recht op psychosociale zorg op maat

2.1. Elke kankerpatiënt heeft recht op psychosociale zorg op maat. De psychosociale zorg moet aangepast zijn aan de manier waarop de patiënt zijn ziekte beleeft.

2.2. Elke kankerpatiënt heeft recht op een luisterend oor en een klankbord bij hulpverleners. Hij heeft het recht zijn persoonlijke lichamelijke, emotionele, spirituele, sociale en psychologische noden te uiten zowel bij professionele als vrijwillige hulpverleners.

2.3. Elke kankerpatiënt heeft recht op professionele psychologische begeleiding om zijn ziekte te begrijpen en te leren ermee om te gaan. Zijn familie en directe omgeving hebben recht op soortgelijke steun tijdens de ziektefase, na de behandeling of na een eventueel overlijden.

2.4. Elke kankerpatiënt heeft recht op spirituele bijstand in functie van zijn levensvisie.

3. Het recht op continue psychosociale zorg

Elke kankerpatiënt heeft recht op psychosociale zorg in elke fase van de ziekte, ongeacht de prognose. Psychosociale zorg is een continue zorg, dit wil zeggen: een zorg die gedurende alle fasen van het ziekteproces moet worden aangeboden. Een goede communicatie en structureel overleg tussen ziekenhuis, huisarts en thuiszorgdiensten moeten de continuïteit van de dienstverlening waarborgen.

4. Het recht op informatie

4.1. Elke kankerpatiënt heeft het recht om te weten dat hij kanker heeft en om de evolutie van zijn gezondheidstoestand te kennen. Hij heeft het recht dit als eerste persoon te weten. De informatieverstrekker moet hierbij rekening houden met de individuele draagkracht van elke patiënt en de tijd die hij nodig heeft om informatie te verwerken. De patiënt heeft ook het recht om niet geïnformeerd te worden over zijn gezondheidstoestand als hij daarom verzoekt of dit aangeeft.

4.2. Elke kankerpatiënt heeft het recht om eerlijk, tijdig, volledig, in een voor hem verstaanbare taal en op een begrijpelijke manier geïnformeerd te worden. Er moet voldoende tijd worden uitgetrokken om de patiënt te informeren.

4.3. Elke kankerpatiënt heeft recht op correcte informatie over de behandelingsmogelijkheden en duidelijke uitleg over de voordelen, bijwerkingen en risico’s van deze behandelingen, vooraleer hij zijn toestemming geeft. De patiënt heeft eveneens het recht een behandeling te weigeren. Hij moet vooraf geïnformeerd worden over de mogelijke negatieve gevolgen van het uitstellen, combineren of weigeren van behandelingen.

4.4. Elke kankerpatiënt heeft het recht schriftelijk geïnformeerd te worden over de voorwaarden om deel te nemen aan klinische studies. Hij heeft het recht om op basis van correcte schriftelijke informatie en duidelijke uitleg over de mogelijke voor- en nadelen van klinische studies vrij te beslissen al of niet deel te nemen aan dit onderzoek en hiervoor vooraf ook zijn schriftelijke toestemming te geven.

4.5. Elke kankerpatiënt heeft het recht om een tweede mening te vragen zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van zijn behandeling.

4.6. Hij heeft het recht gebruik te maken van aanvullende behandelingen, die in alle openheid met de behandelende arts besproken moeten kunnen worden.

4.7. Elke kankerpatiënt heeft recht op informatie over de mogelijkheden voor psychosociale begeleiding. De toegankelijkheid van diensten en organisaties waar hij terechtkan voor begeleiding, ondersteuning en lotgenotencontact, moet gegarandeerd zijn.

5. Het recht op sociaal welzijn

5.1. Elke kankerpatiënt heeft recht op bijkomende sociale steun bij gebrek aan mantelzorg (opvang door familie en vrienden) en op bijkomende steun bij financiële problemen. Hij heeft recht op een snelle afwikkeling van zijn aanvragen voor sociale voorzieningen, zodat het recht op medische verzorging en het recht op psychosociale zorg voortdurend gegarandeerd zijn. Kankerpatiënten moeten geïnformeerd worden over hun recht op sociale voorzieningen en begeleid worden door de vaak ingewikkelde sociale wetten en structuren.

5.2. Een (ex-)kankerpatiënt mag niet gediscrimineerd worden op de arbeidsmarkt. Elke (ex-)kankerpatiënt heeft recht op werk, op voortzetting of hervatting van zijn werk en op promotie volgens zijn mogelijkheden en ervaring. Hij heeft recht op een objectieve evaluatie die niet gebaseerd is op veronderstellingen over zijn ziekte en het verdere verloop ervan.

5.3. (Ex-)kankerpatiënten hebben recht op een billijke, objectieve en waardige behandeling door de verzekeringsmaatschappijen, in overeenstemming met de recentste bevindingen van de medische wetenschap.

5.4. Een leerplichtige kankerpatiënt heeft recht op onderwijs. Ook als de patiënt een tijd lang niet naar school kan gaan, moet het recht op onderwijs gegarandeerd zijn.

6. Het recht op palliatieve zorg

6.1. Elke kankerpatiënt heeft recht op kwaliteitsvolle palliatieve zorg en moet behoed worden voor therapeutische hardnekkigheid. Hij heeft recht op een optimale pijnbestrijding.

6.2. Elke kankerpatiënt heeft recht op palliatieve zorg op de plaats die hij verkiest: in het ziekenhuis, thuis of in een verzorgingsinstelling. Er moet voldoende omkadering zijn zodat patiënten die in hun vertrouwde omgeving willen sterven, aan de thuiszorg worden toevertrouwd, zonder dat dit hen meer kost. Patiënten die niet naar huis kunnen of willen of die op te weinig mantelzorg kunnen terugvallen, moeten – tijdelijk of continu – op de beste palliatieve begeleiding elders kunnen rekenen

7. Het recht op waardig sterven

Elke kankerpatiënt heeft het recht om waardig te sterven. Hij heeft ook het recht om bijgestaan te worden en niet in eenzaamheid te sterven.

8. Het recht op klachtenbemiddeling

Elke kankerpatiënt en zijn familie hebben recht op onafhankelijke klachtenbemiddeling als ze van oordeel zijn dat bovenstaande rechten niet gerespecteerd worden.

10 rechtsregels voor kankerpatiënten

Opgesteld door ruim 300 zorgverleners in Engeland.

1. Ik heb recht op gelijke zorg en aandacht, ongeacht geslacht, ras, klasse, cultuur,geloofsovertuiging, leeftijd, seksuele geaardheid, levensstijl en mate van validiteit;
2. Ik heb recht te worden behandeld met respect en waardigheid en dat gedurende mijn hele leven, ongeacht mijn prognose, dat aan mijn fysieke, emotionele, geestelijke, sociale en psychologische behoeften tegemoet wordt gekomen en hiermee rekening wordt gehouden
3. Ik heb recht te weten dat ik ziek ben, dat mij dat op een invoelende manier wordt verteld en dat ik betrokken zal worden bij alle besluitvorming in eerlijke en informatieve gesprekken met de juiste specialisten en andere werkers in de gezondheidszorg
4. Ik heb recht volledig op de hoogte te worden gesteld van alle behandelingsmogelijkheden en uitleg te krijgen over de voordelen, bijwerkingen en risico’s van elke behandelingsvorm
5. Ik heb recht dat er om mijn bewuste toestemming wordt gevraagd voordat ik deelneem aan een klinisch onderzoek
6. Ik heb recht een tweede mening te vragen, een behandeling te weigeren of gebruik te maken van zogeheten alternatieve behandelingen zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van (reguliere) medische hulp
7. Ik heb recht op snelle afwikkeling van toepassingen op het gebied van sociale voorzieningen en alle bijzondere zorgverstrekkingen
8. Ik heb het recht op werk, op hervatting van mijn werk en op promotie in overeenstemming met mijn mogelijkheden en ervaring en niet op grond van veronderstellingen over mijn ziekte en het verloop daarvan
9. Ik heb recht op gemakkelijke toegang tot informatie over plaatselijke en (Inter)nationale dienstverlenende organisaties over begeleiding en ondersteuning bij ziekte, over zelfhulpgroepen voor patiënten en over therapeuten die mogelijk tegemoet kunnen komen aan mijn behoeften
10. Ik heb recht op steun en informatie om mijn ziekte te begrijpen en te verwerken en op soortgelijke steun voor mijn familie en vrienden.